Software askea

 Klasean software askea zer den ikusi dugu baina ez dakigu bere historia eta eboluzioataz ezer, horretarako, sarrera txikitxo bat egingo dut zer den jakiteko eta gero horri buruz hitz egingo dizuet. 

Detaileetan sartzeko klasean ordenagailu zahar batzuetan softwarea aldatu genuen, guk espezialki windows-etik linux mint batera aldatu genuen.

 Zer da software askea?

Erabiltzaileen eta komunitatearen askatasuna errespetatzen duen softwarea da. Oro har, esan nahi du erabiltzaileek softwarea exekutatzeko, kopiatzeko, banatzeko, aztertzeko, aldatzeko eta hobetzeko askatasuna dutela.

Software askearen historia eta eboluzioa:

Richard Stallmanek, "Kode irekiaren aita" izenez ezaguna zenak, uste zuen denek merezi zutela softwarea erabiliz beste batzuekin libreki eta modu irekian kolaboratzea. 1983an, GNU proiektua aurkeztu zuen, lehen sistema eragile librea, eta 1985ean, Free Software Foundation sortu zen, software libreko komunitateari are gehiago laguntzeko.

1990eko hamarkadaren amaieran, Linuxen onarpen orokortuak eta Netscape nabigatzailearen iturburu-kodearen merkaturatzeak softwarearen interesa eta partaidetza handitu zuten modu irekian partekatzeko. Kode irekiaren etiketa 1998ko otsailaren 3an Kaliforniako Palo Alton egindako estrategia-saio batean sortu zen, Netscape-ren iturburu-kodea argitaratu eta gutxira. Netscaperen iragarpenaren inguruko arretak garapen-prozesu ireki baten nagusitasuna hezi eta defendatzeko aukera bat sortu zuela konturatzean sortu zen estrategia-saioa.

1990eko hamarkadaz geroztik, kode irekiko teknologiak funtsezkoak bihurtu dira eskura dauden datu espazialen kopuru handien artean puntuak biltzen, antolatzen eta konektatzen ahalegintzen diren ITko enpresa modernoentzat. Kode irekiak eskalagarritasun mugagabea aprobetxatzeko aukera ematen die erakunde horiei, sortzen ari diren merkataritza-erronkak ulertu eta konpontzeko.

Gaur egun, open source softwarea da gure web nabigatzaileen, sistema eragileen eta gure eguneroko bizitzako beste alderdi askoren muina. 2016ko inkesta baten arabera, enpresen % 90ek diote kode irekiak eraginkortasuna, elkarreragingarritasuna eta berrikuntza hobetzen dituela.

Kode irekiko softwarea ebazten ari den mundu errealeko dilema bat garraioaren logistika da. Autobus eta tren arineko ibilbide ezin hobeak ezartzen dituen udal-gobernua izatea, pazienteei une jakin batean instalazioetara bide onena eta azkarrena ematen dien ospitalea, oliobideen kokapena planifikatzen duen petrolio-konpainia edo produktuak modu eraginkor eta errentagarrian bidaltzen dituen fabrikatzailea izatea.

Pertsonak eta gauzak A puntutik B puntura mugitzeak erronka logistiko handiak dakartza. Kasu bakoitzean, funtsezkoa da kokapenean oinarritutako informazio konplexua aztertzea.

Software geoespaziala patentatuta, harpidetzek zehazten dute ez bakarrik zenbat datu-iturri har daitezkeen kontuan, baita zenbat kostatuko den bideratze optimoa zehaztea ere. Kode irekiko software geoespazialak aukera ematen die erakundeei kokapenean oinarritutako datuak aprobetxatzeko, erabiltzaile, saio-hasiera edo CPUko ziklo bakoitzeko kosturik izan gabe. Azkenean, denbora, dirua eta kode irekia duten bizitzak aurreztu daitezke.

Kode irekiaren ugaltzea ikusten jarraituko dugu, telefono adimendunen, gauzen Interneten eta gailu eramangarrien gorakadak datu-iturri berrien leherketa bat sortu duen heinean, guztia administratzeko konponbide malgu eta eskuragarriak eskatzen dituztenak.

Haien arteko komunikazio irekia errazten duten estandar irekiekin batera, teknologia horiek izango dira kode irekiko softwarearen ikuspegi-arloak etorkizunean. Kode irekia etorkizun handikoa da eta potentziala du; izan ere, lankidetza handiagoa, datu baliotsuak trukatzea eta funtsezko baliabideak eskuratzea ahalbidetzen du.